UNESCO Türkiye Milli Komisyonu’nun Galatasaray Üniversitesi’nde düzenlediği Herkes İçin İletişim Programı: Türkiye Uygulamaları, Sorunlar ve Çözümler başlıklı toplantıda yeni iletişim teknolojilerin var olan iletişim sorunlarının çözümüne nasıl katkılar sağlayacağı tartışıldı.
Haber ve Fotoğraflar: Nilay Vardar
GSÜ-HA (İstanbul) UNESCO Türkiye Milli Komisyonu, Herkes İçin İletişim Programı çerçevesinde Galatasaray Üniversitesi İletişim Fakültesi’nin katkılarıyla “Türkiye Uygulamaları, Sorunlar ve Çözümler” başlıklı bir toplantı düzenledi.
Toplantının açılışında konuşan Galatasaray Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ethem Tolga, toplantıdan iletişimin güçlülerin tekelinde olmasını ve güçsüzlerin aleyhine kullanılmasını önleyen çözümler çıkmasını temenni etti. İletişim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Özden Cankaya ise çağdaş iletişimcilerin, sonsuz sayıdaki iletişim kanallarının dünyadaki herkese ulaşmasını sağlamayı misyon edinmesi gerektiğini söyledi.
UNESCO Türkiye Milli Komisyonu Başkan Vekili Prof. Dr. Korkmaz Alemdar, UNESCO’nun Herkes İçin İletişim Programı’nın internetin uluslararası alanda yaygınlaşmasını amaçladığını, ancak bunu yaparken muhtemel olumsuz sonuçlarla da mücadele ettiğini belirtti. UNESCO’nun uluslararası tekelleşme ve etik konusunda yeterli tartışmayı yapamadığının altını çizen Alemdar, UNESCO’nun barışı ve kültürü yaygınlaştıracak teknolojileri üretmediğini ancak içeriğini geliştirebildiği söyledi.
Bilgi toplumunun göstergesi ürüne değil bilgiye erişim
Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi’nden Prof. Dr. İrfan Erdoğan, 2000 yılında başlayan Herkes İçin İletişim Programı’nın “kalkınma için enformasyon”, “enformasyonun erişebilirliği”, “enformasyon okuryazarlığı”, “enformasyonu koruma ve kaydetme” ve “enformasyon etiği” olmak üzere beş tane önceliğini olduğunu belirtti. Erdoğan, bilgi toplumu olmanın göstergeleri olan bilgisayar ve internete erişebilirliğin üretime değil, nihai ürüne sahiplik olarak algılandığını ve böylelikle bilgi toplumuna erişilebileceği gibi yanlış bir anlayışının hüküm sürdüğünü söyledi.
İnternet içeriğine karışmanın ülkelere müdahale olarak algılanabileceği düşüncesinin UNESCO’yu bu konuda mağlubiyete ittiğini belirten Erdoğan, uygun ve faydalı enformasyonu kim verecek sorusuna yanıt arandığını ifade etti ve ekledi : “Bilgi mülkiyetin parçasıdır, değerli bilgin varsa gücünü kaybetmemek için paylaşmak istemezsin.”
Öğleden sonraki oturumun açılışında bir sunum yapan Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi’nden Prof. Dr. Ümit Atabek, UNESCO’nun Herkes İçin İletişim Programı’nın yerel ve içsel bilgi üretimini, bilgi ağlarının gelişimini, standartlaşmayı desteklemeyi amaçladığını belirterek enformasyon ve iletişim teknolojilerinin temel sorunlarını izleme, düzenleme ve içerik olarak sınıflandırdı.
Bilgiye erişimde kolaylık ve eşitlik sağlamak gerekiyor
Moderatörlüğünü Prof. Dr. Özden Cankaya’nın yaptığı Herkes İçin İletişim Programı ve Türkiye başlıklı panelde Türkiye’de bilgiye erişim, kullanım ve düzenlemeler konuları ele alındı.
Bilkent Üniversitesi’nden Prof. Dr. Mustafa Akgül, bilginin üretim faktörü olduğu bilgi toplumu konusunda herkesin kafasının çok karışık olduğunu vurgulayarak, daha yolun başında olduğumuzu ve artık bunun tercih meselesi olmadığını söyledi.
Galatasaray Üniversitesi’nden Prof. Dr. Dilruba Çatalbaş Ürper de yeni teknolojilerin ödeme gücü olan ve olmayan arasında eşitsizlik yarattığını belirterek Türkiye’de bu konunun sadece teknik boyutunun tartışıldığına, erişimde eşitlik konusuna da eğilmek gerektiğine dikkat çekti.
Gazi Üniversitesi’nden Doç. Dr. Tuğba Asrak Hasdemir ise kamu politikalarını denetlemeye yarayarak saydamlık ve hesap verilebilirlik sağlayan bilgi edinme hakkının Türkiye’de çok fazla kullanılmadığına işaret ederek “Bu hakkın kullanılması için yurttaşın bilgi edinme hakkını kullanma donanımına, uygulayıcıların da bu zihniyete sahip olması gerekir” dedi.
İnternet medyasının durumunun da ele alındığı panelde İnternethaber’den Hadi Özışık, yapılması gereken yasal düzenlemelerle birlikte, internetin basın, haber sitesi çalışanlarının da gazeteci olarak kabul edilmeleri gerektiğini ifade etti.
Gazi Üniversitesi’nden Doç. Dr. Ruhdan Uzun, Türkiye’deki haber portallerinde masa başı gazetecilik yapıldığını belirterek, bu durumun haberlerin doğruluk ve özgünlüğünü yitirmesine yol açtığını kaydetti.
Galatasaray Üniversitesi’nden Tolga Çevikel de internet gazeteciliğinin mevcut haliyle vaat ettiği çoksesli, katılımcı ve demokratik yapıyı sağlama konusunda sorunları olduğunu belirtti. Çevikel, sıradan internet kullanıcılarının yurttaş medyalarında haber ve enformasyon üretimine giderek daha fazla katılmalarının önemli bir imkân olduğunun da altını çizdi.